छत्रपती शिवरायांचा आणि मराठा आरमाराचा महत्त्वाचा जलदुर्ग म्हणजे विजयदुर्ग किंवा घेरिया. तिथून पुढं दक्षिणेला देवगड किल्ला आहे. यांच्यामध्ये ऐतिहासिक महत्व असलेलं लष्करी बांधकाम असल्याचं कुठं वाचलं नव्हतं. दर्या फिरस्ती करत असताना महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवरील सगळेच समुद्रकिनारे कव्हर करायचे म्हणून फील्डवर्क करत असताना, गिर्ये आणि पुरळ च्या मध्ये कोठारवाडी नावाचा समुद्रकिनारा मला सापडला. वाघोटण नदीच्या मुखाजवळ खाडीचे अनेक फाटे पसरले आहेत. त्यापैकी एक शाखा पुरळच्या दिशेने येते. तिथून कोठारवाडी कडे जाणाऱ्या डांबरी रस्त्याला लागून मला एक बुरुजाची भिंत सापडली. हे कोणते दुर्ग अवशेष म्हणून मी शोधाशोध सुरु केली. त्याचीच ही गोष्ट.

स्वच्छ आणि शुभ्र वाळू, तितकेच स्वच्छ पाणी आणि भन्नाट वारा ही माझी कोठारवाडी किनाऱ्याची आठवण. इथं दुपारच्या वेळेला आलो होतो त्यामुळे किनाऱ्यालगत निळसर दिसणारे पाणी क्षितिजाकडे सोनेरी रुपेरी झळाळीने उजळलेले दिसत होते. इथं पर्यटकांची गर्दी नसते. मुद्दाम वाट वाकडी करून येणारे समुद्र स्नेही आले तरच.

गाडीरस्ता किनाऱ्याच्या एका टोकाला येतो. तिथं वाळूची पुळण संपून दगडांच्या राशींची सुरुवात होते. तालबद्ध पद्धतीने या खडकांवर येऊन आदळणाऱ्या फेसाळत्या लाटांचं आवर्तन सुरूच असतो. आणि परत जाणारं पाणी अलगद खळखळत जाताना समांतर गजर धरतं. किनाऱ्यावर मला शक्यतो अनवाणी चालायला आवडतं. एकतर चप्पल बूट वाळूने भरून खराब होत नाहीत.. शिवाय दिवसाच्या वेगवेगळ्या वेळेला समुद्र जसा वेगळा दिसतो.. तसाच वाळूचा स्पर्शही वेगळा भासतो. कधी मखमली.. कधी पायांना मसाज व्हावा असा खरखरीत.. कधी उबदार तर कधी थंड.. वाऱ्याची झुळूक आली आणि थोडं श्रमपरिहार झाल्याचं फिलिंग आलं आणि मी परत विजयदुर्गाच्या दिशेने निघालो.

किनाऱ्यावरून परतत असताना मला किल्ल्याची भिंत दिसली. मी फोटो काढले. जीपीएस लोकेशन घेतले. त्यावेळी तिथं कोणी नव्हतं त्यामुळे फारशी चौकशी करता आली नाही. हे फोटो दुर्ग अभ्यासक सचिन जोशींना पाठवले अन त्यांना काही ठाऊक आहे का हे विचारलं. पण त्यांचं उत्तर आलं नाही. पुढे भगवान चिले आणि सतीश अक्कलकोट यांनी कोठारवाडीच्या दुर्गाचा उल्लेख केलेला सापडला. इथल्या खाडीचे रक्षण करण्यासाठी तसेच अन्नधान्य आणि दारूगोळ्याचा साठा करण्यासाठी कोठारवाडीला दुर्ग बांधला गेला असं मला दुसऱ्या खेपेला स्थानिकांनी सांगितलं.

या बुरुजांमागे तोफा पुरलेल्या आहेत असं मी श्री सतीश अक्कलकोट यांच्या पुस्तकात वाचलं होतं म्हणून शोधाशोध केली पण मला त्या सापडल्या नाहीत. नंतर असं कळलं की तोफा गावकऱ्यांनी आता गावात आणून ठेवल्या आहेत. रस्त्याच्या बाजूलाच त्या दिसतात. गावात आंब्याची बागायत आहे. दुर्गावशेष आहेत तिथं अधिक उत्खनन केल्यास कदाचित महत्वाची माहिती मिळू शकेल. गिर्ये गावातच रामेश्वर मंदिरामागे शिवकालीन बंधारा आहे. त्याबद्दलही मला ऐतिहासिक माहिती मिळालेली नाही. आंगरे किंवा धुळपांच्या कागदपत्रात यापैकी काही माहिती मिळाली तर या ठिकाणांचा इतिहास प्रकाशात येऊ शकेल.